Het is de Week van de Mediawijsheid. Een belangrijke week, omdat de online wereld niet meer weg te denken is. Dit geldt voor ons als volwassenen, maar zeker ook voor kinderen, zij groeien er van jongs af aan mee op. Die online wereld brengt veel leuks en leerzaams, maar heeft ook risico’s en nadelen, waaronder digitaal pesten.
Maar hoe zit het nou eigenlijk? Wordt er door de komst van de online wereld meer gepest dan vroeger? Dat lijkt misschien zo, maar het percentage kinderen dat gepest wordt is al jaren hetzelfde. Wel maakt de komst van de sociale media pesten heftiger, omdat kinderen nergens meer veilig zijn door de continue online bereikbaarheid. Ook durven anderen online verder te gaan en is het pesten minder zichtbaar waardoor hulp vaak langer uitblijft. Als ouder is het echter lastig om goed door te hebben wat kinderen online meemaken. Wat kan je als ouder doen?
5 Tips waarmee je digitaal pesten voorkomt en aanpakt
1. Praat erover
Minder dan de helft van de kinderen vertelt hun ouders dat ze gepest worden online. Bijvoorbeeld omdat ze zich schamen, bang zijn voor onbegrip en ook omdat ze bang zijn voor een internetverbod. Maak het onderwerp bespreekbaar, bijvoorbeeld door eens te vragen of er in de klas van jouw kind wel eens gepest wordt en of hij/zij ook wel eens te maken heeft met pesten (zoals schelden, bedreigd worden, uitdagen enz.). Toon ook interesse in de online belevenissen, bijvoorbeeld met de vraag ‘Hoe was het online vandaag?’ en door eens een rondleiding te vragen aan je kind bij zijn/haar favoriete online spellen en sociale media. Door positief en open te zijn, zal je kind eerder naar je toe komen als er iets vervelends gebeurt.
2. Leg een link naar de offline wereld
Leg uit dat wat in de offline wereld geldt, ook geldt voor de online wereld. Normen, waarden en strafbaarheid zijn namelijk precies hetzelfde. Zoals: niet schelden en geen privacy schenden. Ook kan je voorbeelden geven: het weggeven van een wachtwoord kan je vergelijken met het zomaar weggeven van je huissleutels. Ga samen na of de privacyinstellingen van sociale media goed ingesteld zijn (kies: ‘alleen zichtbaar voor vrienden’) en verwijder onbekenden uit de contact- of vriendenlijst.
3. Stimuleer sociale weerbaarheid en mediawijsheid
Als kinderen in de offline wereld op durven komen voor zichzelf, nee durven zeggen, hulp durven vragen en om weten te gaan met lastige situaties, dan kunnen ze dat online ook makkelijker. Stimuleer deze vaardigheden, geef zelf het goede voorbeeld en als de sociale weerbaarheid laag blijkt, is een Sta Sterk training volgen ook een goede optie.
Mediawijsheid is eveneens belangrijk. Er is software die kinderen speelsgewijs mediawijzer maken, je kan zelf tips zoeken en je kind dingen uitleggen, en bezoek bijvoorbeeld ook eens het museum ‘Beeld en Geluid’, waar ze speciaal een Media Ukkieland en een Mediawijzerplatform voor kinderen hebben gemaakt. Verder zijn er op de site www.mediawijsheid.nl veel tips te vinden en organiseren zij ook het programma Mediamasters op veel scholen, wat eveneens een mooie ingang biedt om erover in gesprek te gaan.
4. Let op signalen van digitaal pesten
Plaats bijvoorbeeld de computer in de huiskamer, dan kan je makkelijker zien hoe je kind op online activiteiten reageert en kan je makkelijker eens langslopen om interesse te tonen. Verder kan je vrienden worden met je kind op het platform waar hij/zij veel op zit om meer idee te krijgen van wat er geplaatst wordt en hoe communicatie verloopt. Let ook op veranderingen; bijvoorbeeld niet meer naar school willen, snel een beeldscherm wegklikken, bepaalde vrienden niet meer uitnodigen en teruggetrokken gedrag.
5. Help als je kind slachtoffer is van digitaal pesten
Begin altijd met gerust stellen, praten, luisteren en begrip tonen, omdat kinderen die gepest of bedreigd worden in eerste instantie behoefte hebben aan steun. Leg GEEN internetverbod op, internet is ‘de wereld’ voor een kind en hij/zij zal zich dan nog meer buitengesloten voelen. Onderzoek vervolgens de manier van pesten of dreigen en verzamel bewijsmateriaal door het maken van foto’s, printjes of screenshots. Vraag je kind om niet te reageren op de berichten/ filmpjes. Kijk daarna of de dader bekend is en vraag/beveel om het materiaal te verwijderen. Ook kan je kijken of het op technische manier te stoppen is via contact met de webbeheerders, veel websites kunnen namelijk mensen blokkeren of dingen verwijderen. Daarnaast kan je in overleg met je kind de school benaderen als er sprake is van een schoolgenoot als dader, om bijvoorbeeld een gesprek te organiseren en een plan op te stellen. Bij ernstige gevallen kan de politie ingeschakeld worden (www.vraaghetdepolitie.nl). Installeer ook een meldknop in de browser via www.meldknop.nl, dan kunnen kinderen als er online iets vervelends gebeurt altijd direct anoniem contact hebben met een professional om het probleem aan te pakken.
Meer horen over (digitaal) pesten? Veel trainers bieden themabijeenkomsten over (digitaal) pesten aan en een aantal, waaronder ikzelf, over digitale opvoeding. Kijk onder ‘contact’ voor een trainer bij jou in de buurt, voor meer informatie over het verzorgen van een themabijeenkomst of de Sta Sterk training.
Door: Mathanja Blok, orthopedagoog en trainer Omgaan met Pesten bij Prachtig Veerkrachtig